Ταρτίνι, Τζουζέπε

(Tartini, Πιράνο ντ’ ΄Ιστρια 1692 – Πάντοβα 1770). Ιταλός βιολιστής και συνθέτης. Αφού έκανε ουμανιστικές και μουσικές σπουδές σε εκκλησιαστικές σχολές, ο Τ. αρνήθηκε να μπει στο τάγμα των φραγκισκανών και δέχτηκε, για να ικανοποιήσει έστω και κατά κάποιο τρόπο τις πατρικές επιθυμίες να αφιερωθεί σε φιλοσοφικές και θεολογικές μελέτες. Το 1709 όμως φόρεσε το ράσο, αλλά για να ζήσει στην Πάντοβα μια μάλλον άτακτη ζωή. Αγαπούσε το βιολί, αλλά δεν περιφρονούσε και το σπαθί, μέχρι του σημείου μάλιστα να ανοίξει ειδική σχολή. Αφού παντρεύτηκε μυστικά, αναγκάστηκε να περάσει από πολλές περιπέτειες για να ξεφύγει από την καταδίωξη της οικογένειας της γυναίκας του, η οποία επίσης αναγκάστηκε να μπει σε μοναστήρι. Αποσύρθηκε ύστερα στην Ασσίζη, όπου αφιερώθηκε στο βιολί, με το οποίο ασχολήθηκε και θεωρητικά. Το 1714 άρχισε η μεγάλη φήμη του, μαζί με την ανακάλυψη του λεγόμενου τρίτου ήχου (ο οποίος δημιουργείται με το ταυτόχρονο χτύπημα 2 χορδών του βιολιού) που κατόπιν ανέπτυξε και θεωρητικά στο Σύστημα μουσικής σύμφωνα με την επιστήμη της αρμονίας (1754), πρώτο από μια μεγάλη σειρά διαφόρων μελετών. Σχεδίασε επίσης ένα πιο μακρύ δοξάρι για να αυξήσει συγχρόνως το τράβηγμα και τη γλυκύτητα του ήχου, χρησιμοποιώντας χορδές χοντρότερες από τις συνηθισμένες. Αφού αποσύρθηκε 4 χρόνια (1717-21) και αφού ξανασυναντήθηκε με τη γυναίκα του, πήρε στην Πάντοβα τη θέση του πρώτου βιολιού και σημείωσε εξαιρετικές επιτυχίες στα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά κέντρα. Το 1728, εγκατεστημένος πια οριστικά στην Πάντοβα, άνοιξε σχολή βιολιού, από τις πλέον φημισμένες της εποχής του. Ασχολήθηκε παράλληλα με θεωρητικές μελέτες και με τη σύνθεση. Το δημιουργικό πνεύμα του εκδηλώνεται σε περίπου 140 κοντσέρτα του για βιολί, σε 200 σονάτες και 50 τρίο. Περίφημη είναι η σονάτα Η τρίλια του διαβόλου, στην οποία εκφράζεται ο συνδυασμός του εφευρετικού πνεύματος και της τεχνικής δεξιοτεχνίας, που μεταθέτει τον Τ. από το λογικοκρατικό κλίμα του διαφωτισμού σε ένα δαιμονιακό προαίσθημα του ρομαντισμού. Ο Ιταλός συνθέτης και βιολιστής Τζουζέπε Ταρτίνι, συνθέτης της «Τρίλιας του διαβόλου».